Mamy zatem nieskończone zbiory alternatyw wobec których, właśnie jako wobec zbiorów możemy się odnieść (Nowy Totalizm7) i po konstatacji tego faktu dokonać przeskoku myślowego na rzecz nowych koncepcji.8 W rezultacie poszukując nowego modelu funkcjonowania instytucji – pierwotnie rozwiniętego na bazie „alternatywnego eksperymentalizmu instytucjonalnego” – za zasadne uznałem oparcie tego modelu o inny rodzaj spójnika logicznego; „Jeżeli… to…” Jest to tak zwana implikacja; (możliwa jest też tzw. silna implikacja; która jest zawsze prawdziwa).Tym samym – w zakresie praktyk artystyczno-instytucjonalnych – możemy się wymknąć dość już strywializowanemu pojęciu alternatywności na rzecz modelu instytucji implikacyjnej. Namysł nad tym zagadnieniem otwiera nowy rozdział w działalności ICS. Przykładem zastosowania implikacji jest następujące zdanie: Jeśli X przyjął zaproszenie do udziału w festiwalu Interakcje w Piotrkowie Trybunalskim to znaczy, że X miał powód by uczestniczyć w owym festiwalu. [Powód mego udziału w tej edycji festiwalu określiłem trzema przymiotnikami: Syntetyczny (bo konkretny przekaz), Konsumpcyjny (bo za honorarium), Unistyczny (bo w celu społecznym].
Problem tworzenia założeń i rozpoznawania towarzyszących im uzasadnień jest problemem szerszym. Dotyczy również pojęcia niezależności, także w obszarze działalności artystycznej. Inaczej rozumieliśmy niezależność w sztuce lat 80, 90-tych jak i kolejnych dekad9 – szczególnie biorąc pod uwagę kontekst lokalnych przemian, transformacji ustrojowej, gospodarczej, społecznej.10 Obecnie w swej aktywności koncentruję się na wypracowywaniu (wraz z fundacją TNS) nowych propozycji koncepcyjnych, nowych założeń i generowaniu pojęć określających perspektywy czynienia takich założeń (dawania im racji bytu) jak i aktualizacji pojęć już istniejących w obiegu artystycznym o dłuższego czasu. Niezależność, rozumiem aktualnie nie tylko jako działalność w oparciu o organizację pozarządową – fundację TNS, oddolne kreowanie podmiotów instytucjonalnych w przestrzeni społecznej ale także jako podejmowanie prób tworzenia nowych propozycji i założeń fundujących „ramy poznawcze” pod działania artystyczne. Oznacza to mierzenie się z tradycją praktyk ale i pojęć wypracowanych w obszarze sztuki, na przestrzeni dziejów. Pojęciem takim jest „performans”. Korzenie tego pojęcia historycznie sięgają lat 70-tych XX wieku (konceptualizacja, fluxus, neoawangarda, teoria socjoliczno-antropolgiczna, praktyka „wejścia w teren” itd.). Wskazanie na proces „dziania się” jako idei artystycznej i praktyki twórczej splatającej rzeczywistość strumienia zdarzeń i inwencji improwizatorskiej miał między innymi na celu wydobycie aktów artystycznych z gorsetu spektaklu i wykonawstwa.11 W dobie obecnej niejednokrotnie musimy mierzyć się z siłą tych założeń w kontekście środowiska instytucjonalnego.
A właśnie szczególnie w tym kontekście, na powrót wybrzmiewa paradoksalny charakter aktywności artystycznych określanych jako performatywne, gdy owo postulowane odsłanianie procesów „dziania się” życia zostaje siłą rzeczy skonfrontowane z formułą oczekiwanych, spodziewanych w danym czasie i miejscu – konwencjonalnych w istocie rzeczy wystąpień. To problem „wejścia w rolę” performera.12 W istocie jest to też przyjęcia przez domniemanego performera funkcji reaktywnej polegającej na dostosowaniu się do założeń wyrażonych już i zdefiniowanych praktyką historycznie udokumentowaną. M. Rogulski. Takości w sztuce, fragment z serii diagramów, all rights reserved, 2020 Za zasadne w tej sytuacji uznałem zatem zaproponowanie formuły, która wprawdzie nie neguje performatyki (rozróżniam praktykę performatywną jako taką od wystąpienia typu performans), ale aktualizuje formułę tej praktyki o wskazanie na nieusuwalną funkcję woli działania, nazywania, wskazywania, wreszcie sterowania uwagą społeczną w zakresie aktywności artystycznych. Zwięzłość języka angielskiego pozwoliła na ujęcie tego aspektu w zbitkę słowną: STEERAGE.13
Za tym poszły próby stworzenia aktualnej mapy wektorów działania artystycznego. W mapie tej pojęcia performatyka i steerage występują względem siebie jako komplementarne i nieusuwalne. (Implikacja!)M. Rogulski. Takości w sztuce, fragment z serii diagramów, all rights reserved, 2020 Należy podkreślić, że wspomniane akty woli i sterowania uwagą nie dotyczą tylko sfery odniesień i relacji o charakterze społecznym. Co najmniej równie ważny – jeśli nie ważniejszy – jest fenomen wyłaniania się obrazu świata, rzeczywistości – w subiektywnym akcie porządkowania bodźców percepcyjnych w odniesieniu do indywidualnej pamięci jak i wyobrażeń o świecie jakimi dysponujemy jako jednostki w ramach danej kultury (halucynacje funkcjonalne).14 Warto zaznaczyć w tym kontekście, że możliwie „neutralny opis”, którego tworzenia domaga się nowa humanistyka – choć powstaje w nominalnej opozycji do „wartościujących” podejść filozoficznych – sam w istocie jest wynikiem nadania wartości pewnemu punktowi widzenia.
Każdy akt uwagi oraz idący za nim ewentualny wybór sposobów działania jest rodzajem decyzji. Mamy tu zatem do czynienia z dylematem a może i paradoksem problemowym, który szczególnie mocno wybrzmiewa w kontekście określenia „realizacja performans”15. Mamy oto bowiem samorealizujący się strumień zdarzeń (?) – owo „dzianie się” versus ukierunkowane, zorientowane na cel (?) – „działanie”16. A zatem spróbujmy spojrzeć na problem w ten sposób: „Jeżeli… to….”
Poniżej przykłady z generatora pojęć (WZAH):Wielki Zderzacz ArtHadronów / ICS / MuesseuM i jego emulacje:UltraTao – w odniesieniu do filozofiiRamy Nieznanego – w odniesieniu do nauk socjologicznychSteerage (Rekurancje) – w odniesieniu do performatykiEpihumanistyka – w odniesieniu do nauk humanistycznychHalucynacje funkcjonalne – w odniesieniu do sztukiRefleksyjne siły zbrojne – w odniesieniu do nauk politycznychPracownia EpiFiPiPsi / Epi Φ π ΨInstytucja implikacyjna – w odniesieniu do instytucji
Marek Rogulski. 2020. Gdańsk, all rights reserved.Fundacja TNS, ICS, MuesseuM, AHE Łódź.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz